Witam, Jestem lekarzem po przeszczepie rogówki ( 10 lat temu ), żadnych leków juz nie przyjmuje od jakis 5 lat. Od wczoraj zauwazylam, ze cos sie dieje, wiec dzis z samego rana wybralam sie do okulistow: IOP= 61 (!!!! Łączne stosowanie środków ochrony roślin – zagrożenia. Niektórych lekarstw nie wolno przyjmować razem z innymi. Środki ochrony roślin (podobnie jak lekarstwa) mogą wywierać wpływ na siebie nawzajem. W odróżnieniu od lekarstw (które na ogół spotykają się w naszym organizmie) przy łącznym stosowaniu preparaty ulegają Keratoproteza to szansa dla chorych, którzy stracili wzrok w poważnych wypadkach. Sztuczne rogówki, jako drudzy w Polsce zaczęli właśnie wszczepiać specjaliści z Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. Pan Jan stracił wzrok 40 lat temu w wyniku wypadku w pracy. Lekarze kilka razy przeszczepiali mu rogówkę, ale zabiegi nie Zobacz: Rekonwalescencja po laserowej korekcji wzroku – czego nie wolno robić? Skutki uboczne laserowej korekcji wzroku. Decydując się na korekcję, warto postawić na godnego zaufania lekarza oraz klinikę, w której wykonasz zabieg – podczas poszukiwań placówki posiłkuj się opiniami innych pacjentów. Dystrofia rogówki Fuchsa. Dystrofia Fuchsa jest często występująca w populacji dystrofią rogówki. Statycznie, częściej występuje u kobiet, a pierwsze objawy pojawiają się najczęściej po 50 roku życia. Podobnie jak dystrofia Cogana, ten rodzaj schorzenia może występować zarówno na tle genetycznym (dziedziczenie w sposób Zmętnienie rogówki oka. Zmętnienie rogówki oka to inaczej zmniejszenie jej przejrzystości, co wpływa negatywnie na zdolność prawidłowego i wyraźnego widzenia. Dolegliwość zwie się również bielmem, ponieważ nierzadko przybiera białawe zabarwienie. Diagnostyką i leczeniem chorób oczu zajmuje się lekarz okulista. kkzF97. Vision Express 11 marca 2022 Stożek rogówki to schorzenie oka, podczas którego rogówka staje się cieńsza i słabsza, przez co odkształca się i przyjmuje formę przypominającą stożek. Rogówka to przezroczysta zewnętrzna warstwa gałki ocznej, która bardzo silnie załamuje światło docierające do oka. Zdrowa rogówka swoim kształtem przypomina kopułę i wygląda jak soczewka kontaktowa. Jeśli rogówka ulega odkształceniu, oko z trudnością utrzymuje ostrość widzenia, przez co obraz staje się niewyraźny. Czego dowiesz się z artykułu? Stożek rogówki – objawy Stożek rogówki – jakie są przyczyny jego występowania? Korekcja stożka rogówki Stożek rogówki – leczenie Stożek rogówki – objawy Na wczesnym etapie stożek rogówki może nie wpływać na jakość widzenia!. W miarę rozwoju schorzenia podstawowym symptomem jest zazwyczaj niewyraźne widzenie. Może pogłębiać się także astygmatyzm czy też dyskomfort spowodowany przebywaniem przy jasnym świetle – jako że odkształcona rogówka silniej rozprasza światło, które dociera do gałki ocznej2. Stożek rogówki wpływa także na jakość widzenia po zmroku3. Niektóre osoby cierpiące na to schorzenie przy źródłach światła obserwują kręgi świetlne2, a także skarżą się na mnogie widzenie3. Stożek rogówki zwykle rozwija się w obu gałkach ocznych, choć zdarza się, że poziom odkształcenia rogówki jest różny w każdym oku3. U niektórych pacjentów cierpiących na tę dolegliwość może się rozwinąć ostry stożek rogówki. W rezultacie pęknięcia błony Descemeta między warstwami rogówki zbiera się płyn. To z kolei może prowadzić do pojawienia się bliznowacenia na rogówce, przez co staje się ona mniej przezroczysta3. Stożek rogówki – jakie są przyczyny jego występowania? Naukowcy przypuszczają, że stożek rogówki ma po części podłoże genetyczne. Ponadto na jego rozwój mają wpływ pochodzenie etniczne, wiek i płeć. Innymi słowy, niektórzy mają większe genetyczne uwarunkowania do odkształcania rogówki, jednak do rozwoju stożka może nie dojść, o ile nie zaistnieją inne czynniki, takie jak częste pocieranie oczu czy noszenie soczewek kontaktowych. Z kolei osoby o innym zestawie genów mogą pocierać oczy czy nosić soczewki bez ryzyka rozwoju stożka rogówki3. Czynniki ryzyka stożka rogówki to między innymi: katar sienny, egzema, astma alergiczna, czy zespół bezdechu śródsennego3. Dotyka osoby ze wszystkich grup etnicznych, jednak występuje częściej u pacjentów pochodzących z Azji Południowej2. Stożek rogówki częściej pojawia się u nastolatków lub młodych dorosłych niż w pozostałych grupach wiekowych3. U pacjentów, u których go zdiagnozowano, odkształcenie może się pogarszać do około 35. roku życia. Potem wraz z upływem czasu choroba postępuje wolniej lub wcale2 Stożek rogówki to stosunkowo rzadka przypadłość, która dotyka 1 na 2000 osób. Ze względu na podłoże genetyczne ryzyko rozwinięcia choroby zwiększa się wśród pacjentów, których bliscy cierpią na tę dolegliwość2. Korekcja stożka rogówki Stożek rogówki można korygować przy użyciu odpowiednio dobranych okularów lub soczewek kontaktowych, zwłaszcza na pierwszych etapach rozwoju choroby. W związku z tym, że z czasem odkształcenie się powiększa, w późniejszym czasie mogą one już nie wystarczać lub pacjent musi sięgnąć po tzw. twarde soczewki kontaktowe. Niektóre rodzaje takich soczewek są odpowiednio formowane z myślą o osobach cierpiących na stożek rogówki2. Jeśli noszenie twardych soczewek jest dla Ciebie niewygodne, istnieją także inne rozwiązania, takie jak hybrydowe soczewki kontaktowe, w których środkowa część jest twarda, zaś brzegi soczewki miękkie. Miękkie soczewki kontaktowe można nosić także pod twardymi, aby ochraniały gałkę oczną2. Jeśli cierpisz na stożek rogówki i korygujesz go za pomocą okularów lub soczewek, częściej niż zwykle możesz potrzebować zmian przepisanych mocy. Oznacza to, że soczewki będą coraz grubsze, cięższe i mogą odkształcać obraz na krawędziach2. Osoby, które korzystają z soczewek do korekcji stożka rogówki, częściej skarżą się także na tzw. suche oko. Problem ten dotyczy wszystkich użytkowników soczewek, ale nasila się u pacjentów cierpiących na stożek rogówki. Powodem jest fakt, że w przypadku nierównej rogówki powieki z trudnością równomiernie rozprowadzają łzy po powierzchni gałki ocznej2. W takiej sytuacji warto sięgnąć po sztuczne łzy. Stożek rogówki – leczenie W celu trwałego pozbycia się stożka rogówki konieczna może być operacja, polegająca na przeszczepie rogówki (keratoplastyka) lub zastosowaniu jej implantu. Istnieje także stosunkowo nowa metoda zwana cross-linking lub sieciowaniem włókien kolagenowych rogówki (w skrócie także CXL lub C3R2)1. Zabieg taki trwa około 60 minut . Jego skuteczność szacuje się na 94%1. Podstawowym celem zabiegu cross-linking jest zapobieganie pogłębianiu się stanu pacjenta. Operacja ta może nie być bezpieczna, jeśli rogówka jest wyjątkowo cienka1. Jak wspomnieliśmy, inną metodę chirurgicznego leczenia stożka rogówki stanowi zastosowanie implantów. Są to plastikowe obręcze, które wszczepia się w rogówkę, aby nadać jej prawidłowy kształt. Zabieg przeprowadza się zwykle jednocześnie dla obojga oczu, w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Implanty same w sobie zazwyczaj nie leczą stożka rogówki, jednak pozwalają przeprowadzać skuteczną korektę schorzenia przy pomocy okularów lub soczewek kontaktowych. Wpływają również na zmianę kształtu rogówki, dzięki czemu soczewki lepiej leżą na oku2. Z kolei przeszczep rogówki to zabieg usunięcia całości lub części rogówki i zastąpienia jej zdrową, pochodzącą od dawcy. Jeśli lekarze zdecydują się na przeprowadzenie tej operacji, zwykle w pierwszej kolejności wykonują zabieg częściowy, tj. głęboki przeszczep warstwowy przedni. Wówczas zewnętrzne warstwy środkowej części rogówki są zastępowane tkanką dawcy, jednak najgłębsza pozostaje nienaruszona2. Jeśli wewnętrzna warstwa rogówki została uszkodzona lub pacjent otrzymał już częściowy przeszczep, ale zabieg się nie powiódł, lekarze mogą zaproponować pełen przeszczep rogówki. Jest to tzw. keratoplastyka drążąca, podczas której całą rogówkę zastępuje się tkanką pobraną od dawcy2. W obu przypadkach rogówkę dawcy utrzymują w miejscu maleńkie szwy, które pozostają w gałce ocznej przez dłuższy czas: 6 miesięcy w przypadku częściowego przeszczepu, 12 miesięcy w razie pełnego przeszczepu2. Pacjenta po operacji czeka długa rekonwalescencja. Przez co najmniej 6 miesięcy zaleca się stosowanie sterydowych kropli do oczu, które mają zapobiec odrzuceniu rogówki dawcy przez organizm, choć jednocześnie zwiększają ryzyko zaćmy (katarakty) i jaskry2. Około 95% pełnych przeszczepów i nawet więcej częściowych funkcjonuje prawidłowo po 5 latach od zabiegu. Jednak po upływie 20 lat u 50% pacjentów przeszczep nie utrzymuje przezierności. Z tego względu lekarz może zarekomendować, by maksymalnie odłożyć w czasie operację, szczególnie w przypadku młodych osób2. Źródła: 1 2 3 Umów się na badanie wzroku Nasi specjaliści czekają na Ciebie! Keratoproteza bostońska Pierwszą pacjentką w Czechach, której w 2008 r. implantowano rogówkę bostońskiego typu, jest pani Charvátová ze Vsetína. Straciła wzrok w wyniku stanu zapalnego oczu, nie widziała przez 16 lat. Po operacji mogła znowu po wielu latach zobaczyć swojego męża co było dla wszystkich obecnych niezwykle wzruszającą chwilą. Od momentu przeszczepu rogówki pani Charvátová widzi dobrze, jest w pełni samodzielna, a nawet radzi sobie z czytaniem bez okularów. W ciągu ostatnich kilku lat ordynator Stodůlka wykonał przeszczepy u dziesiątek pacjentów. Typową grupą pacjentów kwalifikujących się do transplantacji sztucznej rogówki są osoby, u których doszło np. do ostrego oparzenia zaprawą murarską, wapnem lub innym środkiem chemicznym. Zabieg nie przynosi jednak efektów u pacjentów niewidzących od urodzenia, a także u tych pacjentów, którzy stracili wzrok w wyniku jaskry lub cukrzycy. Sztuczna rogówka nie jest bowiem w stanie pomóc pacjentom z uszkodzonym nerwem wzrokowym lub siatkówką. Rogówka, która kształtem przypomina wypukłe szkiełko od zegarka, chroni wewnętrzne struktury oka przed uszkodzeniami i umożliwia dobre widzenie. Ma grubość 0,535 mm i średnicę 11 mm. Proszę więc sobie wyobrazić, że okuliści z Okręgowego Szpitala Kolejowego w Katowicach, przeszczepiając rogówkę, dzielą to maleństwo na warstwy, tak by jedna rogówka od zmarłego dawcy służyła aż trzem chorym. Trudno uwierzyć?Prof. Edward Wylęgała, okulista z katowickiego szpitala, już nieraz udowodnił, że niemożliwe staje się możliwe. Właśnie wraz z prof. Efdalem Yoeruekiem z Kliniki Okulistyki Uniwersytetu Eberhard Karls w Tubingen w Niemczech przeprowadził trzy takie nowatorskie W klasycznym przeszczepie wymieniamy pełnej grubości tkankę niezależnie od tego, że zwykle większa cześć rogówki biorcy jest zdrowa - mówi nam prof. Wylęgała. - W przeszczepach warstwowych wymieniamy jedynie chorą warstwę. Dlatego dzielimy przeszczepy na warstwowe przednie (wymieniamy przednią cześć rogówki) i warstwowe tylne (wymieniamy tylną cześć rogówki). Problem tkwi w tym, że musimy wypreparować "część rogówki" o grubości zaledwie 0,012 mm. Zabieg wymaga więc niezwykłej nowej techniki zabiegowej było możliwie dzięki współpracy z niemieckim specjalistą. Jak dodaje prof. Wylęgała, dzięki umiejętnemu podzieleniu rogówki można ją wykorzystać dla trzech przeszczepów. Przeszczep warstwowy przedni wykonuje się najczęściej w chorobie nazwanej stożkiem rogówki, przeszczep warstwowy tylny u chorych z obrzękiem rogówki, natomiast przeszczep rąbkowych komórek macierzystych u chorych po oparzeniach W sumie dzięki temu rogówki jednego dawcy umożliwiają wykonanie sześciu przeszczepów. W aspekcie borykania się z wielkimi trudnościami w pozyskaniu tkanki do przeszczepu jest to zbawienne dla wielu pacjentów - ocenia prof. śląskie jest potentatem, jeśli chodzi o przeszczepy rogówki od zmarłych dawców. Rocznie wykonuje się ok. 500 takich zabiegów na 800-900 transplantacji w całej Polsce. Największa w tym zasługa świetnych ośrodków przeszczepowych prof. Wylęgały oraz kliniki okulistycznej prof. Wandy Romaniuk w Katowicach przy ul. przeszczepów- Obrzęk rogówki po operacji usunięcia zaćmy (zwyrodnienie pęcherzowe rogówki).- Stożek Blizny po zapaleniu herpetycznym Inne blizny rogówki, takie jak owrzodzenie, zapalenie miąższowe, Zwyrodnienia i dystrofia Powtórna Oparzenia Zakażenie bakteryjne, grzybicze, wirusowe. Przeszczep rogówki to zabieg, po którym musisz w odpowiedni sposób zadbać o swoje oko. Dzięki temu proces dochodzenia do siebie, który i tak jest zazwyczaj długi, nie będzie ciągnął się w rogówki, znany również jako wszczepianie rogówki, to zabieg chirurgiczny, podczas którego lekarz zastępuje zniszczoną lub chorą rogówkę rogówką pochodzącą od cel przeszczepu rogówki to poprawa widzenia u pacjenta. Co więcej, ten zabieg może przywrócić morfologię rogówki i pozwala usunąć tkanki objęte stanem zapalnym, które nie reagują na leczenie rogówki to jedyny możliwy sposób leczenia dla osób, których rogówka znajduje się w bardzo złym stanie. Jednak pacjenci powinni się poddawać tej operacji jedynie jeśli wnętrze ich oka, czyli siatkówka i nerw wzrokowy, działają poprawnie. Oto niektóre schorzenia, które mogą niszczyć rogówkę: Jaskra, Schorzenia nerwu wzrokowego, Odklejanie się siatkówki, Stan zapalny rozwijający się we wnętrzu gałki ocznej, Poważne infekcje we wnętrzu gałki ocznej. Zanim opiszemy jak wygląda ten zabieg chirurgiczny oraz wyjaśnimy, w jaki sposób należy o siebie dbać po jego przejściu, musisz w pełni zrozumieć czym jest część oka, której dotyczy: jest rogówka?W oku mieści się wiele złożonych struktur. Zaliczamy do nich między innymi rogówkę. Ta struktura oka umożliwia przechodzenie światła z zewnątrz do wnętrza oka. Dzięki temu chroni źrenicę i soczewkę (kolejne dwie struktury oka).Rogówka działa jak soczewka, ograniczając dostęp światła pochodzącego z zewnątrz do środka ma właściwości refrakcyjne, transparentną strukturę oraz charakterystyczne zakrzywienie, które umożliwia jej wykonywanie jej funkcji: Ochronę oka – dzieli tą funkcję z powieką, oczodołem, łzami i twardówką. Kontrola natężenia i przechodzenia światła do oka. Przeszczep rogówki i jego rodzajeIstnieją dwa główne rodzaje przeszczepu rogówki: Tradycyjny przeszczep rogówki pełnej grubości (znany również jako keratoplastyka drążąca) Przeszczep warstwowy tylny rogówki (znany również jako keratoplastyka śródbłonkowa) Ten drugi rodzaj zyskuje od jakiegoś czasu coraz większą popularność, ponieważ lekarze preferują tę metodę aniżeli tradycyjny przeszczep pełnej grubości. Poniżej omówimy obie te metody w sposób bardziej Tradycyjny przeszczep rogówki pełnej grubościTo jedyna alternatywa w przypadku, gdy jakieś schorzenie dotyka wszystkich warstw rogówki. Ma bardzo istotną wadę: przeszczepiany śródbłonek stanowi główną przyczynę o siebie po tradycyjnym przeszczepie rogówki pełnej grubościTen zabieg chirurgiczny cechuje dość powolny proces wracania do zdrowia. Może trwać nawet do 12 miesięcy. Jednak większość osób zaczyna zauważać poprawę już w kilka dni po koniec pierwszego roku po operacji lekarz usunie szwy. Końcowy rezultat i całkowita poprawa widzenia nie będą znane, póki szwy nie zostaną usunięte. Pacjent musi przyjść na minimum 10 pooperacyjnych wizyt więcej, 15% pacjentów będzie musiało używać soczewek kontaktowych. Poza tym około 10% z nich będzie potrzebowało operacji korygującej pozostały Przeszczep warstwowy tylny rogówkiTen proces można podzielić na dwa rodzaje operacji:Po operacji rogówki pacjent musi przestrzegać wszystkich zalecań lekarza i przyjmować przepisane leki, aby uniknąć wystąpienia ewentualnych komplikacji. Przednia. Wykorzystywana w przypadku chorób rogówki, które nie dotykają śródbłonka. Niektóre z nich to okaleczenie stożka rogówki i rogówki. Takie choroby wpływają na rogówkę, ale nie na śródbłonek. Przeszczep śródbłonka. W tym przypadku zniszczona część rogówki jest zastępowana zdrowymi tkankami pochodzącymi od dawcy. Aby przeprowadzić operację, lekarz używa o wiele mniejszych nacięć, które nie wymagają zakładania szwów. Inne zaleceniaOto kilka innych podpowiedzi, które powinnaś zastosować, aby upewnić się, że proces rekonwalescencji przebiega jak najsprawniej: Nie dotykaj oka ani go nie trzyj. Nie prowadź samochodu, nie obsługuj ciężkich maszyn, nie pij alkoholu anie nie podejmuj żadnych ważnych decyzji w ciągu 24 godzin po operacji. Powinnaś ograniczyć wykonywanie aktywności, które mogą wywoływać spadek lub wzrost ciśnienia w gałce ocznej, na przykład unikaj czynności, które wymagają kontaktu fizycznego. Chroń się przed kurzem i brudem. Uważnie przestrzegaj leczenia, które zalecił lekarz. Udawaj się na wszystkie wizyty kontrolne. To może Cię zainteresować ... Przeszczep rogówki to chirurgiczne zastąpienie części lub całej chorej tkanki zdrową rogówką pobraną od dawcy. Historia keratoplastyki sięga końca VIII wieku, ale jej dynamiczny rozwój przypada na XX wiek. Historia keratoplastyki Profesor Wiktor Arkin (1894-1982) – jeden z pionierów keratoplastyki w Polsce – we wstępie do swojej książki pt. „Przeszczepianie rogówki” (1956) pisał, że jedną z częstszych przyczyn ślepoty lub ograniczenia wzroku są mniejsze lub większe zmętnienia rogówki, która jest szczególnie narażona na urazy czy zakażenia, podczas gdy inne struktury oka przez swoje położenie anatomiczne są znacznie lepiej chronione. Tak więc idea zastąpienia zmętniałej rogówki przezroczystą tkanką zrodziła się już dawno temu. Historia przeszczepiania rogówki sięga VIII wieku, jednak dynamiczny rozwój keratoplastyki przypada na wiek XX. Za ojca współczesnej transplantologii rogówki uważa się Czecha – Eduarda Konrada Zirma z Ołomuńca, który w 1905 roku wykonał pierwszy udokumentowany udany przeszczep rogówki u pacjenta z obuocznym bielmem po oparzeniu chemicznym. Zirm do przeszczepu wykorzystał tkankę pobraną od zmarłego człowieka, w przeciwieństwie do wcześniejszych zabiegów, w których wykorzystywano tkanki zwierzęce. Obecnie na całym świecie wykonywane są wyłącznie przeszczepy z użyciem tkanki ludzkiej od dawcy zmarłego (alloprzeszczepy), lub w wyjątkowych przypadkach autoprzeszczepy – z tkanki własnej drugiego oka. Na początku XX wieku nastąpił nie tylko dynamiczny rozwój technik operacyjnych i postęp w konstruowaniu odpowiednich narzędzi chirurgicznych, ale również sposobów pobierania, konserwowania i bankowania tkanek. Prekursorem był prof. Władymir Fiłatow (1875-1956) z Odessy. W Polsce w 1928 roku prezydent Rzeczpospolitej Polski wydał rozporządzenie zezwalające na pobieranie tkanek ze zwłok. W grudniu 1949 roku powstała ustawa sejmowa zezwalająca na pobranie gałek ocznych ze zwłok cztery godziny po zgonie bez zgody rodziny. Do roku 1951 wykonano 140 przeszczepień rogówki, głównie w klinikach w Warszawie, Lublinie, Katowicach, Łodzi. Obecnie w Polsce wykonywanych jest 2,5 przeszczepień na 100 tys. mieszkańców. Warto podać tu dane z Europy Zachodniej: 10/100 tys. oraz USA 20 /100 tys. Przeszczep rogówki – wskazania Według danych WHO z 2011 roku na świecie żyje około 40 milionów ludzi niewidomych, z czego ponad 10 milionów stanowi ślepota rogówkowa. W Polsce jest 217 tys. osób niewidomych lub słabo widzących, a u 44 tys. przyczyną ślepoty są schorzenia rogówki, z czego 60 proc. przypadków kwalifikuje się do zabiegu przeszczepienia. Szacuje się, że w Polsce około 3000 osób oczekuje na ten zabieg. Rocznie wykonywanych jest około 1000 przeszczepień (wszystkich typów łącznie). W SPKSO rocznie przeprowadza się ich około 250. Keratoplastyka jest formą rehabilitacji wzrokowej w przypadku zaawansowanych i nieodwracalnych zmian w tkance powodujących jej zmętnienie – blizn pozapalnych lub pourazowych, zaawansowanych chorób z grupy dystrofii oraz silnych zniekształceń, jak w przypadku zaawansowanych ekstazji, takich jak stożek rogówki. Czasem wykonuje się również zabiegi ze wskazań nagłych, tzw. przeszczepy „na gorąco” w przypadkach perforacji rogówki lub ciężkich owrzodzeń z martwicą tkanki, co w efekcie także może prowadzić do perforacji i utraty gałki ocznej. W zależności od wskazań i oczekiwanego efektu, przeszczepy rogówki można podzielić na: optyczne, tektoniczne, lecznicze, kosmetyczne. Odpowiednia kwalifikacja przedoperacyjna jest bardzo ważnym elementem tej formy rehabilitacji wzrokowej. Rozpoznanie przedoperacyjne wiąże się z rokowaniem co do powodzenia przeszczepu i warunkuje rodzaj i intensywność pooperacyjnego leczenia immunosupresyjnego, przeciwbakteryjnego, czy zapobiegającego infekcjom o etiologii atypowej. W szczegółowym badaniu okulistycznym trzeba ocenić, czy istnieją inne niż rogówkowe przyczyny upośledzenia wzroku – zmiany w innych odcinkach gałki ocznej, zmiany czynnościowe, np. upośledzone przewodzenie w w badaniu elektrofizjologicznym. Należy wykluczyć współistnienie przewlekłych chorób okulistycznych takich jak: jaskra, zapalenia błony naczyniowej, zespół suchego oka, nieprawidłowości aparatu ochronnego oka, czy choroby ogólnoustrojowe. Przed keratoplastyką powinny one zostać odpowiednio unormowane lub wyeliminowane. Decyzję o zabiegu należy podejmować po rozważeniu wszystkich czynników ryzyka i oszacowaniu korzyści. W SPKSO wykonuje się nowoczesne badania diagnostyczne, których wyniki są pomocne, a nawet nieodzowne w procesie kwalifikacyjnym. Badanie podmiotowe i przedmiotowe, obejmujące ocenę w lampie szczelinowej, uzupełniane jest o badania obrazowe, takie jak: wysokospecjalistyczne badanie mikroskopii konfokalnej rogówki (porównywane do przyżyciowego badania histologicznego), optyczną koherentną tomografię przedniego odcinka oka (AS-OCT), badania topograficzne, czy badania ultrasonograficzne (USG, UBM). Rodzaje przeszczepów W zależności od techniki chirurgicznej przeszczepy rogówki dzielą się na przeszczepy drążące, warstwowe przednie i tylne, oraz przeszczepy rąbka rogówki. Keratoplastyka drążąca (penetrating keratoplasty, PK) należy do najdłużej i najczęściej wykonywanego rodzaju przeszczepiania rogówki. Polega na wymianie pełnej grubości tkanki – wszystkich warstw rogówki i zastąpieniu jej płatkiem dawcy o odpowiedniej średnicy. Wskazaniem do tego rodzaju zabiegu są zmiany obejmujące całą grubość rogówki, aktywne stany zapalne miąższu rogówki, dokonane perforacje. Płatek dawcy umocowuje się w loży biorcy za pomocą cienkich precyzyjnie założonych szwów, które są zdejmowane zazwyczaj po 1-1,5 roku od operacji. Technika założenia szwów ma znaczenie w powstaniu astygmatyzmu pooperacyjnego, a to z kolei wpływa na ostrość wzroku po zabiegu. Istnieje ryzykoreakcji immunologicznej – odrzutu przeszczepu przez organizm biorcy i w tym rodzaju keratoplastyki mogą wystąpić reakcje nabłonkowe, miąższowe, czy śródbłonkowe choroby przeszczepu. Ryzyko zależy od przyczyny zabiegu – największe jest w przypadkach perforacji, unaczynienia rogówki w ponad 2 kwadrantach, retransplantacji, a najmniejsze w przypadkach blizn, stożka rogówki, czy dystrofii. Do wad keratoplastyki drążącej należą: nieregularny astygmatyzm, długotrwała rehabilitacja wzrokowa, osłabienie ściany gałki ocznej w ranie pooperacyjnej, ryzyko odrzucania. Aby wyeliminować choć część z nich, w wybranych przypadkach można zastosować keratoplastykę warstwową (selektywną). Keratoplastyka selektywna, której pierwsze próby miały miejsce w 1940 roku w Monachium, to obecnie rosnąca tendencja w transplantologii okulistycznej na całym świecie. W Stanach Zjednoczonych w 1995 roku wykonano 90 proc. przeszczepów drążących i 10 proc. przeszczepów warstwowych, natomiast już w 2005 roku proporcje odwróciły się – wykonano 90 proc. przeszczepów warstwowych i 10 proc. przeszczepów drążących. W Polsce w 2012 roku spośród wykonanych przeszczepów 20 proc. stanowiły przeszczepy warstwowe, a 80 proc. drążące. Keratoplastyka selektywna przednia (anterior lamelar keratoplasty, ALK) wskazana jest w przypadkach nieprawidłowości położonych w przednich warstwach rogówki z zachowaniem zdrowej błony Descemeta i śródbłonka (np. niepełnościenne bliznyrogówki, stożek, dystrofie przednie, np. ziarnista i siateczkowata). W zależności od poziomu, na którym znajduje się patologia rogówki, można wykonać przeszczep o różnej grubości, aż do tzw. przeszczepu przedniego głębokiego (deep anterior lamelar keratoplasty, DALK). W DALK u biorcy pozostawia się tylko błonę Descemeta ze śródbłonkiem. Płatek dawcy, składający się z nabłonka i miąższu jest, podobnie jak w przeszczepie drążącym, fiksowany w loży biorcy za pomocą szwów. Zaletą przeszczepień warstwowych przednich jest lepsza stabilność rany i wytrzymałość gałki ocznej niż w przypadku PK, oraz mniejsze ryzyko odrzutu. Sam zabieg jest technicznie bardziej skomplikowany niż wykonanie przeszczepu drążącego. Wyniki refrakcji są porównywalne, a czasem nieznacznie gorsze. Keratoplastyka warstwowa tylna to keratoplastyka XXI wieku. Wskazana jest ona w przypadkach patologii tylnej, najbardziej wewnętrznie położonej części rogówki – błony Descemeta ze śródbłonkiem, a niezmienionej części przedniej lub gdy zmiany w miąższu są przemijające, jak obrzęk. Wskazania do tego rodzaju przeszczepu stanowią: dystrofia Fuchsa (FECD) i keratopatia pęcherzowa, pierwotna niewydolność komórek śródbłonka (bez FECD), dystrofia polimorficzna tylna (PPD), czy jatrogenne uszkodzenie śródbłonka (np. powikłanie operacji zaćmy). W nazewnictwie keratoplastyki tylnej używane są angielskie skróty, które określają rodzaj i technikę zabiegu. Do najczęściej wykonywanych należą: DSAEK (Descemet Strippinng Automated Endothelial Keratoplasty), w którym płatek dawcy składa się z błony Descemeta ze śródbłonkiem i niewielkiej grubości tylnej części miąższu, oraz DMEK (Descemet Membrane Endothelial Keratoplasty) – płatek samej błony Descemeta. U biorcy usuwana jest jedynie chora błona Descemeta ze śródbłonkiem i zastępowana cienkim płatkiem dawcy wprowadzanym do środka komory przedniej oka – tam rozwijanym i „przyklejanym” do wewnętrznej części rogówki przy użyciu powietrza. Nie ma konieczności zakładania szwów. O keratoplastyce warstwowej tylnej mówi się, że jest to zupełnie nowa jakość w transplantologii okulistycznej. Dynamicznie rozwijają się techniki preparowania, badane są zależności między grubością wszczepianego płatka a jakością widzenia, modyfikuje się różne etapy zabiegu. Jedna z takich modyfikacji została przeprowadzona w SPKSO – profesor Jacek Szaflik jako pierwszy zastosował przeszczepy tylne o kształcie owalnym x mm, zamiast okrągłym x mm z bardzo dobrymi wynikami. Płatek owalny ma o 13 proc. większą powierzchnię w porównaniu do płatka okrągłego, i tym samym zawiera większą liczbę pożądanych komórek śródbłonka. Zaletami przeszczepień warstwowych tylnych są: znacznie lepsza jakość widzenia i ostrość wzroku niż po przeszczepie drążącym, mniejsza ingerencja chirurgiczna i mniejsze obciążenie dla pacjenta, szybsze gojenie i rehabilitacja wzrokowa, dobra przewidywalność – mały odsetek niepowodzeń. Zabiegi keratoplastyki drążącej i warstwowej często łączy się z jednoczasowym usunięciem zaćmy i wszczepieniem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej. Przeszczepy rąbkowe są specjalnym rodzajem zabiegów, wykonywanych znacznie rzadziej w porównaniu z poprzednio opisanymi technikami. Zabiegi te zarezerwowane są dla stanów niedoboru komórek macierzystych rąbka rogówki (RKM). Stan ten występuje po oparzeniach chemicznych i termicznych oka, zespole Stevens-Johnsona, po ciężkich zapaleniach, nowotworach rąbka, w uszkodzeniach jatrogennych (liczne operacje, użycie antymetabolitów, radioterapii). Niedobór RKM uniemożliwia prawidłowe gojenie i nabłonkowanie rogówki, prowadząc do jej całkowitego zmętnienia i waskularyzacji. Ciężka obustronna niewydolność RKM równa się praktycznie ślepocie. W takich przypadkach szansą na poprawę widzenia jest zabieg przeszczepu rąbka jako pierwszy etap, a następnie po jego przyjęciu się dalsze procedury – przeszczep drążący ewentualnie z operacją zaćmy. W SPSKO przeszczepy rąbkowe wykonuje się techniką według modyfikacji Hollanda: 540º (360+180), do której potrzebne są rąbki z pary rogówek od tego samego dawcy. Przeszczep rąbkowy z żywymi komórkami macierzystymi nabłonka rogówki zdolnymi do replikacji jest wysoce immunogenny i wywołuje typowy proces odrzucania. To tzw. przeszczep wysokiego ryzyka i wymaga pełnej immunosupresji ogólnej (trzy leki ), która jest warunkiem powodzenia. Opieka pooperacyjna Leczenie pacjenta z chorobą rogówki nie kończy się na zabiegu operacyjnym. Operacja przeszczepienia rogówki jest pierwszym elementem całego złożonego procesu, który ma prowadzić do powodzenia terapii. Każdy pacjent po keratoplastyce czy to drążącej, czy selektywnej wymaga długoterminowej opieki, której celem jest utrzymanie przezierności przeszczepu niezbędnej do prawidłowego widzenia i zapobieganie odrzutowi (tzw. chorobie przeszczepu). Choroba przeszczepu może wystąpić nawet wiele lat po keratoplastyce, choć ryzyko jej wystąpienia zmniejsza się wraz z upływem czasu. Objawy odrzucania wymagają natychmiastowego zintensyfikowania leczenia, początkowo w warunkach szpitalnych. Wpływ na rokowanie długoterminowe ma bardzo wiele czynników, takich jak: przyczyna przeszczepu, wiek pacjenta, odpowiednia kwalifikacja przedoperacyjna, rodzaj wykonanego zabiegu (technika) i jakość użytego materiału, współistnienie innych chorób oczu (np. jaskra) czy chorób ogólnoustrojowych (cukrzyca, choroby o podłożu autoimmunologicznym, RZS). W SPKSO działa Poradnia Rogówkowa, w której pracują lekarze okuliści wyspecjalizowani w leczeniu chorób rogówki i prowadzeniu pacjentów po przeszczepach. Rodzaj i czas leczenia jest ustalany indywidualnie na podstawie stanu klinicznego i ww. czynników. Ponadto od 2009 roku szpital posiada Poradnię Transplantacyjną prowadzoną przez prof. dr. hab. n. med. Mieczysława Lao, w której są konsultowani i wspólnie z okulistami leczeni według specjalnie opracowanego protokołu pacjenci po przeszczepach tzw. wysokiego ryzyka i pacjenci, u których doszło do reakcji immunologicznego odrzucania. Na podstawie wieloletnich doświadczeń własnych i innych ośrodków na świecie nad skutecznością i działaniami niepożądanymi, lekiem z wyboru w tym protokole jest mykofenolan mofetilu (MMF) w połączeniu z glikokortykosteroidami. SPKSO jest pierwszym ośrodkiem w Polsce, w którym zastosowano takie postępowanie u pacjentów poddanych przeszczepom rogówki wysokiego ryzyka. Według badań prowadzonych w SPSKO wykazano, że takie postępowanie w sposób znamienny zmniejsza ryzyko odrzucania przeszczepu rogówki (11-krotnie) w grupie pacjentów tzw. wysokiego ryzyka. Czas immunosupresji ogólnej to przeciętnie 24 miesiące, jednak dokładny czas i dawkowanie są dostosowywane indywidualnie w zależności od stanu klinicznego okulistycznego i ogólnoustrojowego. W SPKSO prowadzone są badania naukowe dotyczące genetycznego podłoża chorób dystroficznych rogówki i stożka rogówki, co może przyczynić się do stworzenia innych rodzaju terapii w przyszłości i uniknięcia progresji chorób do stanu, kiedy przeszczepienie rogówki jest jedyną skuteczną metodą poprawy widzenia. tekst: MONIKA UDZIELA lekarz Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Samodzielny Publiczny Kliniczny Szpital Okulistyczny w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. n. med. Jerzy Szaflik Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania! To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej. ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie. Dziękujemy za Twoją opinię.

czego nie wolno po przeszczepie rogówki